وام ­واژگان فارسی در قرقیزی

وام‌­واژگان استخراج شده با برخورداری از ساختارهایی متفاوت بر اساس نتایج تحقیق در ۶ گروه تقسیم شده است که در ذیل به تفصیل مورد بررسی واقع شده­‌اند.

در زبان قرقیزی، که در پاره­ای مشخصات قرابت بسیاری را با زبان ترکی نمایان می­‌سازد، سه گویش عمده شمالی، جنوب­شرقی و جنوب­غربی مشهود است، و هر گویش در طی زمان سیر تحولی مجزا را، با توجه به کثرت مهاجرت این قوم، پیموده است. در این میان گویش جنوب­غربی، که مورد نظر تحقیق حاضر است، به شدت تحت تاثیر زبان­‌های ایرانی واقع شده است؛ به طوری که، بخشی از واژگان آن، به ویژه در باب تجارت و کشاورزی، وام­دار زبان فارسی و اقتباس شده از جوامع ایرانی ساکن این ناحیه هستند.

بر این اساس مقاله حاضر، به دنبال مروری بر پیشینه زبان­‌های فارسی و قرقیزی، و با بررسی لغت­نامه­‌های دهخدا، فارسی معین، فرهنگ فارسی به روسی و روسی به فارسی، و نیز فرهنگ لغت قرقیزی به روسی (با اطلاعات ریشه­شناسی) واژگان زبان فارسی در زبان قرقیزی استخراج، و در جداولی با ذکر واژه‌­ها در فارسی، همراه با معادل آنان در قرقیزی و نیز آوانگاری و معنای آنان در قرقیزی ارائه داده است. این مهم با ارائه طبقه­‌بندی شش­‌گانه در پژوهش و با ارائه بالغ بر ۵۰۰ مورد زبانی به انجام رسیده، که عبارت است از:

۱. واژگانی که از تلفظی یکسان در قرقیزی و فارسی برخوردارند؛

۲. واژگانی که در فارسی امروزی تغییر معنایی یافته­‌اند؛

۳. واژگان مربوط به خانه، ساختمان و وسایل و اثاثیه خانگی؛

۴. واژگان مربوط به زمان (اسامی روزهای هفته)؛

۵. پسوندها و پیشوند­هایی از فارسی همانند «بی»، «گر»، «چه»، «چی» و «گش» در قرقیزی؛

۶. ­وام‌­واژگان عربی مشترک در فارسی و قرقیزی (مرتبط با زمینه‌­های مذهبی). نتایج تحقیق حاکی از عمده تفاوتی تلفظی در تمامی دسته­­‌بندی­های مذکور است که از تغییر شکل واژگان ماخوذ از فارسی و عربی به مرور زمان و همسان­شدگی آن با نظام زبانی قرقیزی ناشی شده­ است.