منابع حکمت خسروانی

یکی از مهم‌ترین منابع و ارزش‌های حکمت خسروانی خردورزی است که در شاهنامه به خوبی نمود دارد. اما دیگر منبع مهم این حکمت داستان‌های غنی عامیانه است که آیین‌های عیاری و پهلوانی و جوانمردی و فتیان و فتوت را حفظ می‌کنند. از مغولان تا سربداران اتفاقی که برای حکمت خسروانی ترجمه منابع هندی است، مخصوصا رامایانه که برای بازنویسی تاریخ ما بسیار مهم است.
غیر از فردوسی برای رجوع به حکمت خسروانی توجه به نظامی و خمسه او نیز بسیار اهمیت دارد. خمسه نظامی مملو از بحث‌های حکمت خسروانی است، مخصوصا اسکندرنامه و حتی لیلی و مجنون او. بحث‌های اخلاق پهلوانی و حکمت خسروانی را در نظامی بسیار می‌بینیم. البته در مولوی، حافظ و... نیز عناصر این حکمت مشهود است. اصلا زبان شعری، زبان حکمت ما است. شعر در ایران ادبیات نیست، حکمت ایرانی شعر است.
یکی دیگر از اصول حکمت خسروانی رمز و راز است، نکته مهم دیگر تمثیل است. اصلا افلاطون مثل را از زرتشت گرفته است و فلوطین که بسیاری می‌کوشند او را منشا عرفان بخوانند، بعد از تعطیلی آکادمی به ایران می‌آید و آرزومند ایران بوده و چون امکانات مالی نداشته با سپاه دشمن به ایران می‌آید. او خودش می‌گوید که آرزو داشتم حکمت ایرانی را بدانم و به اندیشه ایرانشهر و حکمت خسروانی اشاره می‌کند.
اما یکی از مشکلات این منابع زبان مغلق و نامانوس‌شان برای دوران معاصر است که این وظیفه نسل جوان است که این منابع را به زبان امروزی ترجمه کنند. اگرچه امروز اینترنت در حال بلعیدن همه ارزش‌های این زبان است، اما نباید ناامید بود و اتفاقا من خوشحالم زیرا همیشه در دوره‌های تضاد رونق پیدا می‌شود. ایرانی موجودی عجیب است.
اما مهم‌ترین منابع حکمت خسروانی عبارتند از: اوستا، یشت‌ها، وندیداد، ویسپرد، بندهش، دینکرد، بهمن یشت، یادگار جاماسبی، مینوی خرد، پندنامه زرتشت، ارداویرافنامه، گزیده‌های زاداسپرم، شایست نشایست، روایت‌های پهلوی همراه با داستان دینیک، مجموعه ادعیه، دستورنامه‌های اعتراف و متن‌های موعظه‌ای، آثار غیردینی مثل یادگار زریران، کارنامک اردشیر پاپکان، سنگ نبشته‌ها و سکه‌های کاهنان، روایت‌ها از جمله روایت داراب هرمزد، شاهنامه فردوسی، ویس و رامین، گرشاسب‌نامه، فارس‌نامه بلخی و...